تدوین فیلم هنری است که به ازای دشواری، دقت و دانشی که می‌طلبد، به آن توجه نمی‌شود و بیشتر آن را نادیده می‌گیرند. شاید به همین خاطر است که آن را «هنر پنهان» یا The Invisible Art نامیده‌اند. هدف تدوینگران فیلم این است که محصول نهایی آن‌ها بی‌نقص باشد و هیچ اثری از آن‌ها در فیلم دیده نشود. اما واقعیت این است که جای پای آن‌ها در سرتاسر فیلم دیده می‌شود و تدوینگر یکی از مهم‌ترین عناصر در پروسه فیلم‌سازی است. هر چند شاید به نظر برسد که کارگردان، فیلمبردار و بازیگران کار اصلی را انجام می‌دهند و فیلم را می‌سازند، اما در حقیقت در نهایت این تدوینگر است که تصاویر را کنار هم می‌گذارد و داستان را خلق می‌نماید.

تدوین چیست و تدوینگر کیست؟

تدوین فیلم بخشی از پس‌تولید فیلم است. پس‌تولید فیلم اشاره به مرحله‌ای دارد که فیلمبرداری به صورت کامل به پایان رسیده و کارهای جانبی آن در حال انجام است. از دیگر کارهایی که در مرحله‌ی پس‌تولید بر روی فیلم انجام می‌شود می‌توان به تدوین و میکس صدا، خلق جلوه‌های بصری کامپیوتری و ساخت موسیقی اشاره کرد. وظیفه‌ی تدوینگر فیلم این است که پلان‌های مختلف فیلم را در کنار هم قرار دهد و فیلم نهایی را بسازد. تدوینگر معمولاً کارش را با هماهنگی کامل کارگردان انجام می‌دهد.

تاریخچه تدوین

تا پیش از ورود به عصر دیجیتال و تدوین دیجیتال، تدوینگر مجبور بود تا نگاتیوهای فیلم را برش دهد و آن‌ها را کنار هم قرار دهد و به این نحو فیلم را تدوین می‌کردند. قطعات بلند فیلم در اختیار تدوینگر قرار می‌گرفت و او هم با برش آن و کنار هم قرار دادنشان و چسباندنشان فیلم نهایی را آماده می‌کرد. امروزه تمام این پروسه‌ها توسط کامپیوتر انجام می‌شود و به نوعی این هنر در اختیار همه قرار گرفته.

اهمیت تدوین

یک مثال خوب برای نشان دادن اهمیت تدوین، پدیده‌ی «اثر کولشوف» (Kuleshov Effect)است. لِوْ کولشوف (Lev Kuleshov) که یک فیلمساز اهل اتحاد جماهیر شوروی بود دریافت که اگر تصویر صورت یک مرد را به سه تصویر مختلف دیگر بچسباند، هر بار تماشاچی یک احساس مختلف از او دریافت می‌کند. او یک تصویر ثابت از یک مرد را نشان می‌داد که به روبه‌رو نگاه می‌کند و در ادامه به ترتیب غذا، یک دختربچه در تابوت و سپس یک زن را به دنبال آن می‌آورد و در هر بار تماشاچی یک حس مختلف دریافت می‌کرد: اول گرسنگی، دوم غم و سوم هوس. اما واقعیت این بود که تصویر مرد هر بار یکی بود و این تفاوت در دریافت معنی به وسیله‌ی تدوین ایجاد می‌شد.

همان گونه که تدوین به تنهایی کار دشواری است، قضاوت در مورد یک تدوین خوب نیز دشوار است. اما اغلب اوقات، نشانه‌ی مهم یک تدوین خوب، پنهان و نامرئی بودن آن است. والتر مرک، تدوینگر برنده‌ی جایزه اسکار که برای تدوین فیلم‌های «اکنون آخرالزمان» و «مکالمه» شهرت دارد در این باره گفته است که هر فیلم به مانند یک پازل می‌ماند که تدوینگر باید تکه‌های مختلف آن را کنار هم بگذارد و آن را تکمیل کند. پس از پایان کار، اگر کارش را به خوبی انجام داده باشد، جدا بودن تکه‌های مختلف اصلاً حس نخواهد شد.